Natuurlijk is het in Duitsland wél gezellig. U hoeft alleen maar aan de Oktoberfeste te denken en u weet dat Duitsers heel goed met elkaar sfeer kunnen maken.
Vertalers over de hele wereld deden onlangs mee aan een onderzoek naar onvertaalbare woorden. Woorden waarbij zij moeite hebben om een goede vertaling te vinden. Het Nederlandse ‘gezellig’ scoorde in dit onderzoek hoog en kwam als nummer 6 uit de bus.
Zelfs (professionele) vertalers hebben dus moeite met wat voor Nederlanders zo’n gewoon woord is. In andere talen bestaat er geen goed woord voor.
Daarbij komt ook nog eens dat elke bedrijfsbranche zijn eigen jargon heeft. Dat levert vaak onvertaalbare woorden op. Lastig wanneer u zich richt op de buitenlandse markt. Hoe maakt u duidelijk wat uw bedrijf te bieden heeft? Hoe laat u zien hoe uw bedrijfscultuur in elkaar steekt?
Natuurlijk is het in Duitsland wél gezellig. U hoeft alleen maar aan de Oktoberfeste te denken en u weet dat Duitsers heel goed met elkaar sfeer kunnen maken. Maar een Duitser zou nooit het woord ‘gemütlich’ hiervoor gebruiken, ook al is het nog zo gezellig. Dit woord zal hij ook niet gebruiken om bijvoorbeeld een gesprek of persoon te beschrijven, zoals een Nederlander wel vaak doet.
Ik sprak laatst een klant, die mij vroeg hoe hij een Duitse relatie het beste kon bedanken voor een eerste ontmoeting. Hijzelf had het gesprek als uitermate ontspannen en positief ervaren. In de follow-up e-mail die hij wilde sturen, had hij geschreven: ‘Vielen Dank für unser gemütliches Gespräch.’ Op zich een prima Duitse zin. Het Duitse woord ‘gemütlich’ komt inderdaad dicht bij wat hij wilde overbrengen. Maar door het letterlijk te vertalen verloor de zin echter al zijn zeggingskracht.
Elke taal heeft zo z’n eigen onvertaalbare woorden. De betekenis van die woorden kun je wel uitleggen. Maar je hebt vaak een hele zin nodig om te beschrijven wat het precies betekent. Een letterlijke één op één vertaling is er simpelweg niet. Wanneer je dat toch probeert, zit je er vaak helemaal naast en gaat de essentie van het woord verloren.
Zo’n taalleemte kan vooral lastig zijn bij zakelijke communicatie met anderstaligen. Taal en cultuur zijn immers onlosmakelijk met elkaar verbonden. En Duits spreken en schrijven betekent dat u te maken krijgt met de Duitse sociale en culturele context.
Met een letterlijke vertaling kunt u de plank misslaan. Bij een goede vertaling gaat het meestal niet om een woordelijke omzetting naar het Duits maar juist om een beetje creatieve vertaling. Zo zorgt u ervoor dat het verhaal beter overkomt bij uw lezer of gesprekspartner.
Het kan een beetje zoeken zijn naar de juiste woorden. Met welke ‘onvertaalbare’ woorden u te maken krijgt, hangt ook af van de zakelijke omgeving waarin u zich beweegt.
Ik geef u een paar voorbeelden uit de praktijk.
Doorzonwoning verkopen in Duitsland? Het kan!
Een van mijn cursisten is accountmanager bij een bouwonderneming. Hij voert vaak verkoopgesprekken met klanten en prospects. Elke keer heeft hij er veel moeite mee om te vertellen wat zijn firma precies te bieden heeft. Het bedrijf is onder meer gespecialiseerd in doorzonwoningen, een typisch Nederlands fenomeen. Maar volslagen onbekend in Duitsland. We hebben er lang over gesproken hoe hij zijn Duitse contacten het concept doorzonwoning kon uitleggen. En uiteindelijk hebben we een goede omschrijving in het Duits gevonden waarmee hij kristalhelder kan maken wat een doorzonwoning is. Zo gaat hij ook met veel meer vertrouwen die verkoopgesprekken aan!
Gedoogbeleid als USP
Gedogen lijkt misschien een typisch Nederlands fenomeen. Toch heeft het ook een Duitse vertaling: ‘dulden’. Dit woord dekt echter nét niet de lading. Een van mijn klanten liep hiertegen aan. Binnen zijn bedrijf hebben ze namelijk een gedoogbeleid voor de afhandeling van klachten. Wanneer een belangrijke klant een klacht heeft, wordt deze met ruime coulance afgehandeld – hun klachten worden als het ware ‘gedoogd’. Deze VIP-klanten krijgen sneller hun geld terug en ook worden reparaties gratis uitgevoerd. Mijn klant wilde dit gedoogbeleid als toegevoegde waarde aan zijn klanten presenteren. In de training hebben wij daarom aan een heldere en aantrekkelijke omschrijving gewerkt. Die kunnen ze bijvoorbeeld gebruiken op de website en ook in de (mondelinge en schriftelijke) communicatie met hun klanten.
Tips om de taalleemte op te vullen
Wanneer je ook te maken hebt met onvertaalbare woorden kun je een aantal dingen doen. Ik geef je hier graag wat tips.
Kortom: met een beetje voorbereiding kun je ook voor op het eerste gezicht ‘onvertaalbare’ woorden een goede vertaling vinden. Dan is het ook een stuk makkelijker om duidelijk te maken wat je bedrijf te bieden heeft.
Mijn klant en ik kwamen uiteindelijk op een standaardzin die hij goed in zijn follow-up e-mail kon gebruiken en die ik je hier graag doorgeef: ‘Ich möchte mich für das angenehme und interessante Gespräch mit Ihnen herzlich bedanken.‘ Gebruik deze zin wanneer je ook een Duitse relatie wilt bedanken voor een prettig gesprek.
